Juni 2024 markeerde een belangrijke stap in de transitie naar een democratischer energiesysteem, zowel in de EU als in Nederland. Nieuwe wetgeving werd aangenomen om onze toekomstige energiemarkten vorm te geven. Vandaag analyseren we de belangrijkste bepalingen rondom ‘energie delen’ en ‘energie gemeenschappen’, en bespreken we de verschillen tussen de nieuwe Nederlandse Energiewet (aangenomen in de Tweede Kamer, nog te behandelen in de Eerste Kamer) en de Europese Market Design Directive 2024.
🌐 Energie delen wordt een recht:
EU: Energie delen wordt een recht voor alle burgers, alsook voor het MKB en overheden. De EU-wetgeving stelt actieve afnemers met een geïnstalleerde capaciteit van hernieuwbare energie onder 10,8 kW (huishoudens) en 50 kW (appartementencomplex) in staat energie te delen zonder gebonden te zijn aan de strenge regels voor energieaanbieders.
NL: Ook in Nederland wordt energie delen een recht.
⚡ Vrije keuze van energieleverancier:
EU: Vrije keuze van leverancier bij energie delen. Energie delen vindt dus buiten de reguliere markt plaats.
NL: Geen vrije keuze. Energie delen gebeurt binnen de huidige marktstructuur, en is enkel toegestaan via dezelfde energieleverancier.
🔄 Manieren van energie delen:
EU: Energie kan worden verdeeld op basis van statische verdeelsleutels, dynamische afspraken of andere methoden. Energie moet binnen 15 minuten worden gedeeld, waarbij gelijktijdigheid van opwekking en verbruik vereist is.
NL: De Nederlandse wet specificeert geen verdeelsleutels en laat dit over aan de energieleveranciers. Ook hier geldt de 15 minuten periode.
💸 Netwerktarieven:
EU: Kostenreflectieve netwerktarieven zullen van toepassing zijn, wat lagere tarieven mogelijk maakt bij lokaal gedeelde energie.
NL: Volledige netwerktarieven en belastingen worden aangerekend, ongeacht de afstand tussen energie-delers.
🤝 Organisatie van energie delen:
EU: De nieuwe rol van ‘energy sharing organiser’ (ESO) wordt gecreëerd, hiermee wordt energie delen buiten de bestaande markt mogelijk gemaakt.
NL: Deze rol ligt initieel bij de energieleverancier, wat betekent dat energie delen via de huidige marktstructuur blijft verlopen.
🌍 Lokaliteit van energie delen:
EU: Lidstaten kunnen zelf grenzen stellen aan de lokaliteit van energie delen.
NL: Geen specifieke grenzen zijn vastgelegd, maar de overheid kan in de toekomst de lokaliteit beperken.
🚫 Discriminatie van energiedelers: Zowel EU als Nederland verbieden discriminatie van energiedelers, cruciaal om toeslagen die energiedelen onaantrekkelijk maken te voorkomen.
⚖️ Energy Justice:
EU: Energie gemeenschappen en ‘energie deel projecten’ – waarin (lokale) overheden deelnemen – dienen het maximale te doen om minimaal 10% van de gedeelde energie toe te laten komen aan kwetsbare groepen en mensen die in energiearmoede leven.
NL: De nieuwe Nederlandse energiewet mist bepalingen op het vlak van energy justice.
📊 Praktijkvoorbeelden Netwerktarieven Energie delen:
In Oostenrijk en België is energie delen al mogelijk. Interessant in de implementatie in deze landen is dat er voor gedeelde energie lagere netwerktarieven worden gerekend naarmate energie lokaler wordt gedeeld. Bijvoorbeeld, in Brussel betaal je slechts ~2 cent voor gebruik van het netwerk als je energie deelt binnen hetzelfde gebouw.
📝 Conclusie:
De nieuwe Nederlandse Energiewet volgt grotendeels de EU-richtlijnen uit 2019. Echter, tussen het meest recente EU directief uit juni 2024 en de nieuwe Nederlandse energiewet zit nog veel discrepantie. Waar de nieuwe Energiewet in Nederland een grote stap vooruit is, is het voor de Nederlanders nog wachten tot er bijvoorbeeld vrije keuze van energieleverancier geldt bij energie delen, daarnaast wordt het interessant hoe er op het overvolle Nederlandse energienetwerk omgegaan zal worden met netwerktarieven en belastingen om lokaal delen en gelijktijdig gebruik van energie te stimuleren.
Link naar beide wetgevingen:
Nieuwe Nederlandse Energiewet https://www.eerstekamer.nl/9370000/1/j9vvkfvj6b325az/vme0g1k12yyv/f=y.pdf
EU EMD Directief: https://data.consilium.europa.eu/doc/document/PE-2-2024-INIT/en/pdf
#Energiewet #Energiedelen #Energiegemeenschappen #Duurzaamheid #EU #Nederland #EnergieTransitie #GreenDeal